Laboratoriya və avadanlıqlar

Ümumi kimya laboratoriyası

lab 1 foto 1 re

İkinci və üçüncü kurs bakalavr tələbələri ümumi kimya laboratoriyasında dərslər keçirlər. Laboratoriya bütün təhlükəsizlik qaydalarına tam cavab verir. Təcrübələr zamanı tələbələri maddələrin təsirindən tam qorumaq üçün yüksək sorucu gücə malik duman qapağı quraşdırılıb.

Ümumi laboratoriya dərsləri keyfiyyət və kəmiyyət analizinin əsaslarını, kimyəvi və fiziki xassələrin təyin edilməsini, həmçinin kimyəvi sintez proseslərini əhatə edir. Bu işlər yüksək səviyyəli cihazların köməyi ilə aparılır. Həmin cihazlara aşağıdakılar daxildir:

Avadanlıqlar

lab 1 foto 2 re
  • pH-metr – məhlullarda hidrogen ionlarının aktivliyini ölçən cihazdır. Başqa sözlə, məhlulun turşuluq/qələviliyi bu cihaz vasitəsilə müəyyən edilir.
  • UV-Vis Spectroscopy (ultrabənövşəyi-görünən spektroskopiya) – kimyəvi maddənin nə qədər işıq udduğunu ölçmək üçün istifadə olunan kəmiyyət metodudur. Prinsipi ondadır ki, kimyəvi birləşmələr ultrabənövşəyi və ya görünən işığı udduqda özünəməxsus spektrlər yaradır.
  • Polarimetr – optik aktiv birləşmələrdən keçən qütbləşmiş işığın döndürülmə bucağını ölçən cihazdır.
  • Kondaktometriya – elektrolitlərin keçiriciliyinin ölçülməsi üsuludur və kimyəvi reaksiyanın gedişatını izləmək üçün istifadə edilir.

Bu cihazlar tələbələrin kimya sahəsində praktik bacarıqlarını inkişaf etdirməyə və elmi prosesi daha dərindən anlamalarına imkan yaradır.

Analitik kimya laboratoriyası

lab 2 foto 1 re

Analitik kimya laboratoriyası müasir avadanlıqla təchiz olunub və qabaqcıl kimyəvi analizlərin aparılmasını nəzərdə tutur. Laboratoriya nümunələrin sadə birləşmələrdən mürəkkəb qarışıqlara qədər hərtərəfli xarakterizasiyasını və kəmiyyət təhlilini həyata keçirməyə imkan verən yüksək texnologiyalı cihazlarla təchiz olunub. Akademik və sənaye sahələrinin tələblərinə cavab verən bu laboratoriya tədqiqat, inkişaf və keyfiyyətə nəzarət üçün zəruri etibarlı məlumatları ehtiva edir.

Avadanlıqlar

lab 2 foto 2 re
  • Qaz xromatoqrafı (GC) ilə Alov İonlaşdırıcı Detektor (FID) - uçucu birləşmələrin təhlilində istifadə olunur. FID-in üzvi birləşmələrə yüksək həssaslığı xromatoqrafın dəqiqliyini artırır.
  • Qaz Xromatoqrafiyası-Mass Spektrometriya (GC-MS) - GC-nin ayırma gücünü MS-in dəqiq molekulyar identifikasiyası ilə birləşdirir. Bu sinerji mürəkkəb nümunələrin tərkibini ətraflı təhlil etməyə imkan verir.
  • Yüksək Performanslı Maye Xromatoqrafiyası (HPLC) UV-görünən və Fluoresans Detektorları ilə - Məhlulda birləşmələrin qarışıqlarını ayırır. UV və fluoresans detektorları vasitəsilə sadə ionlardan mürəkkəb üzvi molekullara qədər nümunələri aşkarlaya bilir. HPLC çevikliyi sayəsində ən çox istifadə olunan analitik metodlardan biridir.
  • İonik Xromatoqrafiya (IC) Konduktivlik Detektoru ilə - İon və polar molekulların ayrılmasına yönəlib. Duz, mineral və ion tərkibinin əhəmiyyətli olduğu nümunələrin tam ion profilini təmin edir.
  • UV-Görünən Spektroskopiya Avadanlığı - Molekullardakı elektron keçidləri haqqında məlumat verir. Biokimya və ətraf mühit elmləri sahələrində tətbiqləri vardır, nümunələr haqqında kəmiyyət və keyfiyyət məlumatı təmin edir.
  • Maye Xromatoqrafiyası-Mass Spektrometriya (LC-MS) - Maye xromatoqrafiyasının ayırma gücünü mass spektrometrinin identifikasiya dəqiqliyi ilə birləşdirir. Bu, xüsusən iz analizləri üçün nümunə tərkibi haqqında ətraflı məlumat əldə etməyə imkan verir.
  • İnduktiv Coupled Plasma Mass Spectrometry (ICP-MS) - Metal və qeyri-metal iz səviyyələrində təhlil üçün istifadə olunur. Ətraf mühitin monitorinqi və istehsalda keyfiyyət təminatı üçün geniş tətbiqləri vardır.
  • Mikrodalğalı Hazırlayıcı (Digestive Microwave) - Nümunələrin hazılqlanmasını sürətləndirir, ICP-MS təhlili üçün hazırlıq üçün istifadə olunur.
  • Nüvə Maqnit Rezonans (NMR) Avadanlığı - Molekulların atom strukturlarını öyrənməyə imkan verir. Orqanik kimya və biokimya tədqiqatları üçün vacibdir. Zərərsizdir və molekulyar strukturu dəqiq müəyyən etməyə kömək edir.
  • Fourier Transform Infrared Spectroscopy (FTIR) - Molekulların vibrasiyalarını öyrənərək materialların identifikasiyasına kömək edir. Sürətli və zərərsiz texnika olduğundan rutin yoxlamalarda geniş istifadə olunur.
  • Fluoresans Spektroskopiyası Avadanlığı - Nümunələrdən yayılan fluoresansı ölçərək molekulyar mühit, qarşılıqlı təsirlər və konformasiyalar haqqında məlumat verir.

Kimya mühəndisliyi laboratoriyası 101

lab 3 foto 1 re

Kimya mühəndisliyi laboratoriyası praktik öyrənmə üçün qurulmuş mərkəzdir. Müasir texnika və avadanlıqlarla təchiz olunmuş laboratoriya tələbələrə real sənaye təcrübələrini simulyasiya edilmiş mühitdə anlama imkanı verir. Əsas mühəndislik prinsiplərini praktik tətbiqlərlə birləşdirən laboratoriya nəzəri biliklərlə faktiki sənaye prosesləri arasında körpü rolunu oynayır. Burada tələbələr eksperiment edə, nəticələri təkmilləşdirə bilirlər.

Avadanlıqlar

lab 3 foto 2 re
  • 3 Metr Distillə Qurğusu (Buxar Enerji Mənbəyi ilə) – Buxardan enerji mənbəyi kimi istifadə edərək komponentləri uçuculuq fərqlərinə əsaslanaraq ayırır.
  • Reverse Osmosis Qurğusu – Su içindən ionları və molekulları yarımkeçirici membran vasitəsilə çıxarır.
  • İstilik Mübadilə Qurğusu – İki və ya daha çox maye arasında istilik mübadiləsini təmin edir. Sistem tək və çox borulu, həmçinin istilik-plita mübadiləsi qurğularını əhatə edir.
  • Maye-Maye Ekstraksiya Qurğusu – İki bir-birinə qarışmayan mayedə komponentləri nisbətən həllolma qabiliyyətlərinə görə ayırır.
  • Reaktor Paneli – Sütun və qarışdırılmış reaktor daxil olmaqla müxtəlif reaktor dizaynlarını əhatə edir və müxtəlif kimyəvi reaksiyaların aparılmasına imkan verir.
  • Konveksiya Qurğusu (Quruducu) – Mayenin möhkəm səthə yapışmış hissəsini konveksiya yolu ilə qaz halına çevirir.
  • Doldurulmuş Sütunlu Absorbsiya Sistemi – Qaz axınlarından müəyyən komponentləri maye fazada həll etdirərək çıxarır.
  • Aktiv Karbonlu Adsorbsiyon Qurğusu – Molekulların material səthinə (məsələn, aktiv karbon) yapışmasını təmin edir və qaz və ya maye sistemlərini təmizləyir.
  • Maye Yataqlı Qurğu – İki fərqli mühitdə (su və hava) mayeləşdirilmiş yataqlardan axının əsas maye mexanikasını araşdırır.
  • Axın/Səviyyə Tənzimləyicisi – Nəzarət dövrəsi vasitəsilə maye axını və ya səviyyəsini dəqiq idarə edir.
  • Temperatur Tənzimləyicisi – Sistem və ya qurğu daxilində temperaturu dəqiq tənzimləyir və optimal şərait təmin edir.
  • Doldurulmuş Yataqlı Qurğu – Doldurulmuş yataqlardan axının əsas maye mexanikasını araşdırır.
  • Filtrasiya Qurğusu – Mayedə asılmış bərk hissəcikləri ayırır.

Mikroskop laboratoriyası

mikroskop lab 1

Mikroskop laboratoriyası praktik öyrənmə mərkəzidir. Burada 11 ədəd Polarizə olunmuş İşıqlı Mikroskop və təxminən 200 nazik bölmə mövcuddur. Nazik bölmələr üç müxtəlif növ daşdan və bəzi çöküntü daş nümunələrindən hazırlanmışdır. Mikroskoplardan biri Leica markasına, qalanları isə Blue Schist Polarizə olunmuş İşıqlı Mikroskoplara aiddir.

Laboratoriya tələbələrə yüksək motivasiya və həvəs ilə işləmək imkanı verir. Elektron mikroskoplar yüksək standartlara uyğun tənzimlənmişdir və Mineralogiya, Petroqrafiya və Sedimentologiya kursları laboratoriyada praktik şəkildə keçirilir.

Blue Schist Polarizə Olunmuş İşıqlı Mikroskop – Daşların və mineralların optik xassələrinin öyrənilməsində standart alət kimi istifadə olunur.
Leica Polarizə Olunmuş İşıqlı Mikroskop – Yüksək keyfiyyətli tədqiqat səviyyəli polarizə olunmuş işıqlı mikroskopdur.
Nazik Bölmə (Thin Section) – Təxminən 0,03 mm qalınlığında olan və detalı müşahidə etmək üçün daş parçalarından hazırlanan nümunədir.
Daş Nümunələri – Əksəriyyəti çöküntü daş nümunələridir və Sedimentologiya kursu üçün tələbələrə çöküntü daş növlərini fərqləndirməyə kömək edir.

Şəbəkə laboratoriyası

kompwter otağı 2

UFAZ-da şəbəkə laboratoriyası mərkəzi bir hub-dan ibarətdir və burada switch-lər, router-lar və hub-lar mövcuddur. Laboratoriya həmçinin 25 maşından ibarət klasterə malikdir, hər biri bir neçə şəbəkə kartı ilə təchiz olunub. Bu laboratoriya kompüter elmləri üzrə təhsil alan tələbələr üçün bir çox önəmli məqsədlərə xidmət edə bilər və onların öyrənmə təcrübəsini zənginləşdirir.

Şəbəkə laboratoriyasının istifadəsi üçün əsas səbəblər:

  1. Praktik Öyrənmə: Tələbələr şəbəkə avadanlıqlarını və protokollarını konfiqurasiya etməyi, idarə etməyi və problemləri həll etməyi praktiki şəkildə öyrənirlər. Bu təcrübə mürəkkəb şəbəkə konseptlərini anlamaqda çox faydalıdır.
  2. Bacarıqların İnkişafı: Tələbələr şəbəkə dizaynı, tətbiqi, texniki xidmət və təhlükəsizlik sahələrində vacib bacarıqlar qazanır. Router-lərin, switch-lərin, firewall-ların və digər şəbəkə cihazlarının idarə olunmasında səriştə əldə edirlər.
  3. Real Dünya Simulyasiyası: Laboratoriya real dünya şəbəkə ssenarilərini simulyasiya edir. Tələbələr nəzəri biliklərini praktiki vəziyyətlərdə tətbiq edə, şəbəkə uğursuzluqlarını, təhlükəsizlik pozuntularını və miqyaslama çətinliklərini təcrübədən keçirə bilirlər.
  4. Əməkdaşlıq: Laboratoriya tələbələr arasında əməkdaşlığı təşviq edir. Qrup layihələri və tapşırıqlar komanda işini və problem həll etmə bacarıqlarını inkişaf etdirir ki, bu da IT sahəsində vacibdir.
  5. Sertifikasiya Hazırlığı: Bir çox tələbə Cisco CCNA və ya CompTIA Network+ kimi sənaye sertifikatları almağı hədəfləyir. Şəbəkə laboratoriyası bu imtahanlara hazırlıq üçün xüsusi bir mühit təqdim edir.
  6. Problemlərin Həlli və Texniki Xidmət: Tələbələr şəbəkə problemlərini diaqnostika etməyi və həll etməyi öyrənirlər ki, bu da biznes şəbəkələrinin işləkliyini qorumaq üçün vacibdir.

UFAZ şəbəkə laboratoriyası tələbələrə şəbəkə və əlaqəli sahələrdə praktik təcrübə qazandıran, bacarıqlarını inkişaf etdirən və nəzəri bilik ilə real dünya tətbiqi arasında körpü rolunu oynayan dəyərli bir resursdur. Bu laboratoriya tələbələri daim dəyişən şəbəkə sahəsində uğura hazırlayır.

PARSEC superkompüter laboratoriyası

kompwter otağı 1

UFAZ-da mövcud olan superkompüter PARSEC (Parallel System for Evolutionary Computing) 26 bir-birinə qoşulmuş maşından ibarətdir və tək dəqiqlikdə təxminən 800 TFlops, yarım dəqiqlikdə isə 1.6 PFlops hesablama gücünə malikdir. Bu yüksək performanslı hesablama resursu ənənəvi məlumat mübadiləsindən fərqli olaraq, bilgi mübadiləsi prinsipi ilə işləyir.

PARSEC superkompüterinin UFAZ üçün əhəmiyyəti:

  1. Ən Son Tədqiqatlar: PARSEC superkompüteri süni intellekt və məlumatların riyazi modelləşdirilməsi üçün hazırlanmışdır. Tədqiqatçılara mürəkkəb simulyasiyaları aparmaq, məlumat yönümlü tədqiqatlar keçirmək və qabaqcıl AI alqoritmləri inkişaf etdirmək üçün güclü hesablama imkanları təqdim edir. Bu, müxtəlif elmi və mühəndislik sahələrində tədqiqatın qabaqcıl səviyyədə aparılması üçün əvəzsizdir.
  2. Təhsil Üstünlükləri: Superkompüter gündüz saatlarında tədris məqsədilə istifadə oluna bilər, tələbələrə yüksək performanslı hesablama ilə praktiki təcrübə qazandırır. Bu, müəllimlərə mürəkkəb hesablama prinsiplərini və texnikalarını nümayiş etdirmək imkanı verir və tələbələri qabaqcıl hesablama bacarıqları tələb edən karyeralara hazırlayır.
  3. Fənlərarası Əməkdaşlıq: Superkompüter müxtəlif fakültələr və tədqiqat sahələri arasında fənlərarası əməkdaşlığı dəstəkləyə bilər. Kompüter elmləri, riyaziyyat, fizika, geosəhnələr və digər sahələrdə birgə layihələrin aparılmasına imkan yaradır və innovativ tədqiqat nəticələrinə gətirib çıxarır.
  4. Süni İntellekt və Dərin Öyrənmə: GPGPU kartları ilə təchiz olunmuş PARSEC AI, xüsusilə dərin öyrənmə tətbiqləri üçün optimallaşdırılmışdır. Bu, neyron şəbəkələrinin və AI modellərinin hazırlanması və öyrədilməsi üçün mükəmməl bir platformadır.
  5. Kütləvi Məlumatların Emalı: 64 TB-lıq RAID-5 Data Center tədqiqatçılara böyük verilənləri saxlamaq və təhlil etmək imkanı verir. Bu, böyük verilənlərin analizi, iqlim modelləşdirilməsi, genomika və digər məlumat yönümlü layihələr üçün vacibdir.
  6. Beynəlxalq Əlaqə: Superkompüterin GÉANT pan-Avropa şəbəkəsinə qoşulması UFAZ-ın qlobal əməkdaşlıq imkanlarını artırır. Tədqiqatçılar beynəlxalq tədqiqat şəbəkələrinə çıxış əldə edir və resursları dünya üzrə digər institutlarla paylaşa bilirlər.
  7. Paralel və Paylanmış Hesablama: Tələbələr və tədqiqatçılar paralel və paylanmış hesablama texnikaları ilə praktiki təcrübə qazana bilirlər, bu da müasir elmi və mühəndislik sahələrində vacib bacarıqlardır.
  8. İnqilabi Bilgi Mübadiləsi: PARSEC superkompüterindəki maşınlar arasında unikal bilgi mübadiləsi xüsusiyyəti yenilikçidir. Bu yanaşma, bir-birinə qoşulmuş maşınlar arasında əməkdaşlığı və problem həllini təşviq edir, bir neçə PARSEC maşınının hesablama gücünü mürəkkəb problemlərin həllində istifadə etməyə imkan verir.
  9. Mükafat Qazanmış Platforma: Superkompüterlə birlikdə istifadə olunan EASEA proqram platforması təkamül hesablama sahəsində innovasiyası ilə tanınmışdır. Bu platforma PARSEC maşınlarının səmərəliliyini və elastikliyini artırır və tədqiqat və təhsil dəyərini yüksəldir.

UFAZ-dakı PARSEC superkompüter laboratoriyası tədqiqat, fənlərarası əməkdaşlıq və yüksək səviyyəli təhsil üçün güclü bir vasitədir. Unikal bilgi mübadiləsi yanaşması və qabaqcıl imkanları ilə bu laboratoriya tədqiqatçılar və tələbələr üçün əvəzsiz bir resursdur.

Fizika laboratoriyaları (SP1)

SP1-də yerləşən fizika laboratoriyaları L0 qrupları üçün nəzərdə tutulub. Bu laboratoriyalar elmi tədqiqatlar üçün deyil, yalnız tədris və nəzəri biliklərin vizuallaşdırılması məqsədilə istifadə olunur.

UFAZ tələbələri birinci il ərzində fizika laboratoriyasında yeddi praktiki iş sessiyası keçirirlər:

  1. Əsas Elektrik Ölçmələri: Kirchhoff və Ohm Qanunları – Tələbələr elektrik dövrələri qurmağı və Kirchhoff ilə Ohm qanunlarının prinsiplərini öyrənirlər.
  2. Dalğa Generatorları və Osiloskoplar – Tələbələr osiloskoplar, dalğa generatorları, enerji mənbələri və onların istifadəsi haqqında əsas biliklər əldə edirlər.
  3. Hava Masası – Tələbələr hava masasından istifadə etməyi, sürət, təcil, məsafə və zamanla bağlı ölçmələr və hesablamalar aparmağı öyrənirlər.
  4. Pendlulum – Tələbələr pendulumdan istifadə etməyi və ölçmələrdən əldə olunan məlumatları işləməyi öyrənirlər.
  5. Termometriya – Tələbələr Platin Probe PT100, multimetrlər, isitmə vannaları və kalorimetrlərlə işləməyi öyrənirlər.
  6. Rezistor və Kondensator Dövrəsi – Tələbələr səs dalğalarının davranışını öyrənir, məlumatları ölçür və işləməyi öyrənirlər.
  7. Optika – Tələbələr nəzəri biliklərini vizuallaşdırır və optik hesablamalar aparırlar.

L3 Laboratoriyaları (SP2)

SP2-də yerləşən laboratoriyalar L3 qrupları üçün nəzərdə tutulub. Bu laboratoriyalar elmi tədqiqatlar üçün deyil, yalnız tədris və nəzəri biliklərin vizuallaşdırılması məqsədilə istifadə olunur.

UFAZ tələbələri son il ərzində fizika laboratoriyasında altı praktiki iş sessiyası keçirirlər:

1. Viskozite – Tələbələr verilmiş maddənin viskozitesini müəyyən edir və onun zamanla necə dəyişdiyini araşdırırlar. Həmçinin maddənin sıxlığını ölçür və hesablayırlar.

2. Səth Gərginliyi – Tələbələr mayenin səth gərginliyini təyin edirlər. Bunun üçün torsiona qoşulmuş bir halqa istifadə olunur. Halqanın diametri və çəkilmə qüvvəsindən maye və həllərin (sorpa və su) səth gərginliyi hesablanır.

3. Təzyiq Düşməsi – Tələbələr boru boyunca təzyiq düşməsinə səbəb olan elementləri müəyyən edir və uyğun fitinqlər tərəfindən yaradılan təzyiq

Hissəcik Qatlarından Axın – Tələbələr aşağıdakı addımları izləyirlər:

  • Doldurulmuş və mayeləşdirilmiş yataqlardan axının əsaslarını öyrənmək (DARCY qanunu);
  • Mayeləşmə prosesini müşahidə etmək;
  • Axın sürəti, növ, hissəcik ölçüsü və yataq hündürlüyünə bağlı təzyiq itkilərini təhlil etmək;
  • Mayeləşmə sürətini müəyyən etmək və nəzəri hesablamalarla müqayisə etmək.

4. Adsorbsiyon – Tələbələr metanol mavi və su istifadə edərək adsorbsiyanı öyrənirlər. Eksperiment zamanı bobinlər və mayelərin axın sürətinin dəyişdirilməsi ilə maddələrin adsorbsiyası müəyyən edilir.

5. Mayeləşdirilmiş Yataq Formalaşması – Tələbələr granular bərk maddənin maye xarakteri aldığını müşahidə edirlər. Bu həm maye mexanikası, həm də termodinamik xüsusiyyətlərlə əlaqədardır.

L2 laboratoriyası (SP2)

fizika lab 304  2

SP2-də, 304 nömrəli otaqda yerləşən laboratoriyalar L2 qrupları üçün nəzərdə tutulub. Bu laboratoriyalar elmi tədqiqatlar üçün deyil, yalnız tədris və nəzəri biliklərin vizuallaşdırılması məqsədilə istifadə olunur. Lakin bəzi elektronika ilə bağlı tədqiqatlar da burada aparıla bilər, məsələn: materialların keçiriciliyi, nazik filmlərin volt-amper xarakterizasiyası, diod strukturları və s.

Avadanlıqlar

fizika lab 304 1

UFAZ tələbələri L2 laboratoriyasında 8 praktiki iş sessiyası keçirirlər:

  1. Pohl Pendulum – Tələbələr sərbəst və zorlanmış tərpənişlərdə titrəmə dövrünü və xarakterik tezliyi təyin etməyi öyrənirlər. Müxtəlif sönmə dəyərləri üçün titrəmə dövrləri və uyğun xarakterik tezliklər hesablanır. Əsas məqsəd rezonans əyrilərini müəyyən edib qrafikləşdirməkdir. Tələbələr az sönmə dəyəri üçün torsion pendulum ilə stimullaşdırıcı qolu arasındakı faza fərqini müşahidə edirlər.
  2. Kritik Nöqtə – Tələbələr normal şəraitdə qaz olan maddəni dəyişkən həcmə yerləşdirir və həcm dəyişdikcə təzyiqin müxtəlif temperaturlarda dəyişməsini qeyd edirlər. Kritik nöqtə izoterm qrafikindən müəyyən edilir.
  3. Transformator – Tələbələr transformatoru hazırlamağı öyrənir: iki bobini U formalı maqnit dövrəsinə yerləşdirir və daxili material qatlarının istiqamətinə diqqət yetirərək bağlayırlar. Ölçmələr rəqəmsal multimetrlərlə aparılır:
  • birincil və ikincil dövrədə cərəyan ölçüləri
  • bobin terminalları arasında gərginlik ölçüləri
    Əsas məqsəd yüklə işləmək və transformatorun səmərəliliyini müəyyən etməkdir.

Mənfi Rezistor və RLC Dövrəsi

  • Birinci hissədə tələbələr təbii titrəyən sistemlərdə amplitudun zamanla azalmasının səbəbini öyrənirlər (enerji itkiləri: sürtünmə, turbulensiya, Joule effekti). Mənfi rezistor dövrənin müqavimətini azaldaraq bu təsiri kompensasiya edir.
  • İkinci hissədə RLC dövrələri rezonansı nümayiş etdirir. Tələbələr bu dövrələrin xarakterizasiyasını öyrənir və osilatorları yaratmaq üçün istifadə edirlər.
  1. Diodlar – Tələbələr diod xarakteristikalarını və DC əməliyyat nöqtəsini öyrənirlər (ön və əks bias). Həmçinin AC siqnalın DC siqnala çevrilməsini araşdırırlar.
    5. Əməliyyat Gücləndirici (Operational Amplifier) – Tələbələr mənfi və müsbət geribildirimli:
  • Non-inverting və inverting əməliyyat gücləndiriciləri
  • Sadə və hysteresis komparatorları
  • İntegrator xarakteristikalarını öyrənirlər.
  1. Harmonik rejim / Smartphone audio çıxışı
  • Birinci hissədə tələbələr harmonik rejimdə dövrədə müxtəlif ölçmələr aparırlar (sinus generator, ampermetr, voltmetr və osiloskopdan istifadə).
  • İkinci hissədə tələbələr audio çıxışdakı maksimum elektrik gücünü hesablayır və qulaqlıq impendansının təsirini başa düşürlər.
  1. Gücləndirmə Zənciri / 2-ci dərəcəli band-pass filtri
  • Birinci hissədə tələbələr gücləndirmə bloklarının fərqli rollarını (gərginlik, cərəyan və güc qazancı) öyrənirlər, həmçinin giriş və çıxış impendansının bloklar arasında uyğunluğa təsirini başa düşürlər.
  • İkinci hissədə Serial R; L; C dövrəsi öyrənilir. Band-pass filtri çıxışın müəyyən nöqtəsində əldə olunur.

L1 laboratoriyası

SP2-də yerləşən laboratoriyalar L1 qrupları üçün nəzərdə tutulub. Bu laboratoriyalar elmi tədqiqatlar üçün deyil, yalnız tədris və nəzəri biliklərin vizuallaşdırılması məqsədilə istifadə olunur.

UFAZ tələbələri birinci il ərzində fizika laboratoriyasında 12 praktiki iş sessiyası keçirirlər:

  1. Torsion Pendulum – Müxtəlif metal növlərinin mexaniki elastik xassələrinin öyrənilməsi. Deformasiyanın histerezisinin təhlili.
  2. Fırlanma (Friction) Borularda – Laminar və turbulent axınlarda mayenin boru üzrə sürtünmə əmsalının öyrənilməsi.
  3. Bernoulli Tətbiqi: Venturi Borusu – Venturi borusunun müxtəlif kəsiklərində statik, dinamik və ümumi təzyiqin paylanmasının təhlili.
  4. Qazın İstilik Tutumu – Sabit həcm və sabit təzyiq altında qazın molar istilik tutumunun ölçülməsi.
  5. Kalorimetr – Kalorimetrin istilik tutumunun və buzun ərimə entalpiyasının (latent istilik) təyin edilməsi.
  6. Termodinamika – Stirling Mühərriki – Stirling istilik mühərrikinin müxtəlif rejimlərdə (mühərrik, soyuducu və istilik nasosu) işləməsinin öyrənilməsi.
  7. Dalğa Tankı – Su dalğalarının yayılması və interferensiyası. Dalğa dispersiyasına görə səth dalğasının növünün təyini. Difraksiya və interferensiyanın öyrənilməsi. Refleksiya qanunlarının təhlili.
  8. Səs Dalğaları və Piezoresonator – Ultrasəsin dalğa uzunluğu və sürətinin təyini. Piezokristalın rezonans tezliyi, bant genişliyi və keyfiyyət faktorunun müəyyən edilməsi.
  9. Kvarts Rezonatorunun Keyfiyyət Faktoru – Piezokristal vasitəsilə dalğa sönməsinin öyrənilməsi. Sönmə əmsalı və keyfiyyət faktorunun əməliyyat gücləndirici dövrəsi ilə ölçülməsi. Beat fenomenlərinin öyrənilməsi.
  10. Optika – Fokommetriya və Optik Alətlər – Müxtəlif linzaların fokus məsafəsinin ölçülməsi (konjugat, Bessel və Silbermann metodları). Mikroskop qurulması və xassələrinin öyrənilməsi.
  11. Optika – Interferensiya və Difraksiya – Müxtəlif maneələr və yarıqlar üzrə difraksiya öyrənilir. Interferensiya nümunəsi yaradaraq yarıqlar arasındakı məsafənin təyini (CCD və osiloskop vasitəsilə).
  12. Koaksial Kabeldə Siqnalın Yayılması – Müxtəlif koaksial kabellərin impendansının siqnal refleksiyasına görə ölçülməsi. Kabel boyunca siqnal sürətinin təyini. Koaksial kabelin effektiv optik indeksi və dielektrik sabitinin müəyyən edilməsi.

Bu praktiki işlər tələbələrə fizika prinsiplərini praktik tətbiq etmək, ölçmə bacarıqlarını inkişaf etdirmək və nəzəri bilikləri real eksperimentlərlə birləşdirmək imkanı verir.